Z bieszczadzkich szlaków (2)

Właściwie z bieszczadzkich i podbieszczadzkich tym razem.
Wędrówka przez kilka cerkiewek. Tych zachowanych i żyjących. Czasem nawet udało się zajrzeć do środka...(przez szybkę, stąd słabe fotki)
Choć wszystkie składają się zasadniczo z trzech części (prezbiterium, nawa, babiniec) bywają zadziwiająco odmienne. Jeżeli ktoś chciałby poczytać coś więcej na temat budowy i rodzajów cerkwi drewnianych w Karpatach, zapraszam do przewodnika (klik), który znalazłam na GoogleBooks (opis zaczyna się na s. 42 (rozdział Drewniane budownictwo cerkiewne)


1. Chmiel
Cerkiew (obecnie kościół rzymskokatolicki) św. Mikołaja
Wzniesiona w 1906 r., ale ponoć już w XVI w. istniała w Chmielu cerkiew.
Z ciekawostek - została wybrana do nakręcenia pożaru Raszkowa przy tworzeniu "Pana Wołodyjowskiego"i  omal nie została spalona na potrzeby filmu. Trudno sobie coś takiego wyobrazić, ale zgodę wyraził konserwator sztuki z Rzeszowa!
W 1951 cerkiew (i opustoszała wieś) wróciła do Polski, był w niej magazym OSP, w 1969 przekazana parafii rzymskokatolickiej. (Jedna z dwóch ocalałych cerkwi w Bieszczadach Wysokich)

2. Smolnik
Cerkiew św. Michała Archanioła, obecnie kościół Wniebowzięcia NMP
Wzniesiona w 1791, wielokrotnie remontowana. Jedna z trzech zachowanych w Polsce cerkwi typu bojkowskiego (= budowanych przez zamieszkujących te tereny Bojków).

Widać, że zupełnie inna...

 3. Żłobek
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy, obecnie kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Wzniesiona 1830, po wojnie do 1976 r. służyła jako magazyn szyszek....
Ciekawa: jedna z licznych cerkwi budowanych w czasach austriackich za państwowe pieniądze, w stylu mocno uproszczonym. Jest to budowla dwudzielna, w środku pładki strop.

 To po lewej stronie w miejscu ołtarza bocznego to wrota diakońskie z ikonostasu...

 4. Rabe
Cerkiew św. Mikołaja, obecnie kościół św. Rodziny
Zbudowana w 1852, choć wcześniej już tu stała świątynia.
To również (jak wszystkie miescowości wyżej) teren, który wrócil do Polski w 1951 r., a mieszkańców wywieziono het w głąb ZSRR, z Rabego podobno aż nad Morze Azowskie)
Po wojnie był tu magazyn.

Wnętrze z zachowanym (acz nieco niekompletnym) ikonostasem, część wyposażenia pochodzi z nieistniejącej już cerkwi w Lutowiskach.
 

 5. Hoszów
Cerkiew św. Mikołaja, obecnie kościół bł. Bronisławy.
Informacje udało się sfotografować (tzn. były)

Z zewnątrz urokliwa, a z dawnego wyposażenia wnętrza nie zachowało się nic.

6. Krościenko
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy, obecnie kościół Narodzenia NMP.
Wzniesiona w 1794 r. (lub 1799), remontowana w XIX w., po wojnie magazyn (na obornik!), od 1971 r. własność parafii rzymskokatolickiej. Dawne wyposażenie jeszcze w 1951 r. było kompletne, ale nic się do dziś z niego nie zachowało...

7. Liskowate
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy, nieużywana, obecnie w remoncie
Według tradycji wzniesiona w 1832 r. ale historycy sztuki uważają, że jest znacznie starsza, bo konstrukcję ma typowż dla XVII w. W latach 50. XX w. magazyn, wnętrze przedzielono stropem.
Druga z trzech zachowanych cerkwi typu bojkowskiego (trzecia jest w skansenie w Sanoku). Bardzo nietypowa i cenna. Z racji remontu nie dało się podejść, ale ogromnie się cieszę, że jest remontowana.

I tyle na dziś chyba Wam wystarczy. Wszystkie powyższe cerkwie są na terenie, który Polska odzyskała (w zamian za ten, który straciła) w ramach wymiany terytoriów w 1951 r. (klik)
Na Wikipedii, w podanym linku, są mapy. Liskowate zalicza się już do terenów określonych jako Nadsanie i  Pogórza, a nie Bieszczady, no ale dla nas z daleka "Bieszczady" są czasem pojęciem szerszym :)

A ciąg dalszy nastąpi, bo mam jeszcze coś niezwykłego do pokazania....